Proloog

Geluwe,1 juni 2006

Beste lezer,

Na het overlijden van haar moeder, Lia Dewilde, in 1985, verwierf mijn echtgenote Lut Sonneville uit de erfenis, een klein onooglijk, versleten en verfromfaaid boekje, dat waarschijnlijk in die familie reeds eeuwen werd overgeleverd.

Op het eerste zicht was het boekje in gotisch schrift gesteld, het was niet helemaal compleet, en droeg als titel “van de schat der Armen”. Bij nader toezien constateerde ik dat het ging over geneeskunde.

Toentertijd had ik wel goesting om dit boekje verder te doorbladeren, maar ik moest wachten tot ik op rust was, en met de pc overweg kon, om aan dit werk te beginnen.

Ik was echt benieuwd, en omdat ik “mede den tijt der gratien (pensioenleeftijd) niet onnuttelijker in leechheydt over en soude brenghen”, begon ik die teksten te ontcijferen en in ons geschrift over te zetten. De eerste bladzijde ontbrak, en ook nog 48 andere.

Na wat opzoekingswerk, vond ik ten slotte in het archief van de universiteit van Gent, nog twee dergelijke boekjes, maar die waren ook niet volledig, en ook niet van het zelfde jaar.

Daarom heb ik op bladzijde 1 en bladzijde 2 de voorpagina van die twee boekjes geplaatst. Het eerste werd in 1606 te Amsterdam gedrukt, het tweede te Antwerpen in 1632.

De bladzijden 49, 50, 51, 52, 67, 68, 93, 94, 95, 96, 111, 112, 113, 114, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 143, 144, 159, 160, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 179, komen uit het boekje van 1606. De bladzijden 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 177, 178, 180, 181, 182, 183, komen uit het boekje van 1632.

Het boekje in Lut’s bezit beslaat dus nog 133 badzijden, en gelijkt best op het boekje van 1603 en zou mogelijk nog iets ouder kunnen zijn. Maar daar ben ik nog zo zeker niet van.

Ik heb de teksten met de fouten, drukfouten enz. overgenomen. In de derde kolom heb ik zo goed als mogelijk sommige woorden verklaard, om het geheel leesbaarder te maken (Noot : in de digitale versie volstaat het de pointer op deze woorden te leggen om de verklaring te lezen. Doorklikken hoeft niet.)

Hier bij heb ik ook een lijst toegevoegd van de in dit boekje vermelde planten, met hun juiste naam, en tevens een lijst van de gebruikte gewichten.

Wat wel zeer belangrijk is, is de pagina met
” Enkele wetenswaardigheden om het lezen te vergemakkelijken”.
Het loont absoluut wel de moeite om deze pagina vooraf eens goed te lezen.

De uitleg die ik geef, heb ik niet uit mijn duim gezogen, Ik heb daarvoor verschillende werken geraadpleegd. Ook de vergelijking van de drie boekjes heeft wel enige verklaringen gegeven. Maar toch heb ik niet alles gevonden Vraagtekens geven de twijfelgevallen en onbekenden aan. Waarvoor excuus.

Beste lezer, ik wens je bij het lezen zoveel genot, als dat ik er van genoten heb om dit boekje te bewerken.

Paul Demyttenaere
kloosterstraat, 22
8940 Geluwe

Geraadpleegde werken:

Groot woorden boek der nederlanse taal. Van Dale
La nouvelle Officine 1955 Dorvault
Dodoens Cruydt-boeck 1644 – Nawerk en Registers van plantennamen
Digitale bibliotheek voor Nederlandse letteren
Plantaardigheden – Nederlandse, Latijnse en Engelse plantennamen zoeken
Verwijs en Verdam : Middelnederlands woordenboek